عوامل چشم‌زخم در شعر شاعران فارسی

شعر فارسی علاوه بر آنکه نمایانگر اندیشه‌ها و احساسات شاعران است، تجلّی‌گاه افکار، اعتقادات، آداب، رسوم، و فرهنگ حاکم بر جامعة ایشان نیز هست. از این‌رو بررسی عناصر فرهنگ عامّه در شعر شاعران، از دو دیدگاه، قابل توجه و حائز اهمّیت است: یکی استخراج ویژگی‌های فرهنگی این عناصر از خلال شعر شاعران، و دیگر نقد و بررسی شیوة بهره‌گیری شاعران از این عناصر در هنرپردازی‌های شاعرانة خویش. از جملة این عناصر که در فرهنگ همة ملل جهان رواج گسترده‌ای دارد، عنصر چشم‌زخم است. شواهد بسیاری دربارة این عنصر اعتقادی و فرهنگی بشر، در افسانه‌های قدیمی ملل، متون دینی و پایگاه‌های اینترنتی معاصر وجود دارد. در متون شعری فارسی نیز دربارة چشم‌زخم، ابیات و شواهد متنوّع و بسیاری می‌توان یافت که تنوّع آنها، حاکی از اهمّیت فرهنگی و ادبی ویژة این عنصر در متون ادبی است. بررسی دواوین شاعران بزرگ زبان و ادبیات فارسی، نشان می‌دهد عنصر چشم‌زخم از وجوه گوناگون، مورد توجه ایشان قرار گرفته است و شاعران با باریک‌اندیشی‌های خود، مفاهیم جدیدی را در این زمینه آفریده‌اند که پیش از آنان سابقه‌ای نداشته است.